مقدمه:
گاز ازن تقریبا دویست سال پیش کشف و تولید گردید ولی از مصارف عمده آن تا سال ۱۸۶۷ اطلاعی نداشتند. در سال ۱۷۸۱ اولین بار ماروم متوجه بوی زننده گاز ازن شد و بعد ها همین شخص متوجه شد که ازن یک اکسیژن سه اتمی است. در سال ۱۸۵۸ زیمنس نخستین دستگاه تولید ازن به روش تخلیه الكتریكی را به بازار عرضه كرد
. این دستگاه‌ها برای تصفیه خانه‌ای در كشور هلند كه از آب رودخانه راین تغذیه می‌كرد و برای گندزدایی ، كنترل بو ، مزه ، رشد جلبك ، قارچ و عوامل بیماری زا بوده به كار گرفته شده است. خاصیت ضد عفونی کنندگی ازن مربوط به اکسیژن نوزادی است که در اثر تماس آن با آب ایجاد می گردد و مهم ترین اکسنده موجود در دنیاست.در مقایسه با ضدعفونی کننده ای دیگر مانند کلر و UVازون قوی ترین و موثر ترین ضد عفونی کننده می باشد .
در نیمه اول قرن ۱۹ در کشور فرانسه برای اولین بار از گاز ازن جهت استریل کردن آب استفاده نمودند. شهر نیس اولین شهری بود که ازن به عنوان ماده ضدعفونی کننده و گندزدا در تاسیسات آب استفاده کرد. به تدریج استفاده از این گاز موثر در کشورهای مختلف متداول گردید. مهمترین مشکلی که در مورد استفاده از ازن مطرح بود تهیه حجم زیاد آن جهت مصرف بود.
ازن گازی است بی رنگι سمی ι ناپایدار با بویی مخصوص سوز آور در لایه استراتوسفر . خورشید مرتباً قسمتی از اکسیژن موجود در هوا را به ازن تبدیل می کند . ازنی که به این شکل تولید می گردد قابلیت جذب اشعه ماوراء بنفش خورشید را دارد . همین لایه ازن است که حیات را بر روی زمین امکان پذیر می کند.
از ازن برای ضد عفونی آب و هوا و مواد دیگر در فرایند های صنعتی استفاده می شود. ازون مولکول بسیار فعالی است که قابلیت اکسید زایی بالایی دارد . همین قابلیت است که ازن را به یک ماده بسیار مفید جهت ضد عفونی کردن قابل توجه می سازد. ازن گاز ناپایداری می باشد و نیمه عمر آن بیشتر از ۳۰ دقیقه نمی باشد.
ازون صنعتی، گازی است که میتوان با استفاده از اشعه ماوراءبنفش و یا رعد و برق مصنوعی و گذراندن هوا از میان آن به وجود آورد. در صنعت هوای لازم جهت تهیه ازن ابتدا از خشک کننده های خاص عبور داده شده و سپس از بین دو الکترود با ولتاژ بالا (حدود ۱۵۰۰۰ ولت) عبور می کنندواتم‌های موجود در مولکول اکسیژن از یکدیگر جدا شده با مولکول های اکسیژن دیگر ترکیب شده و مولکولی از سه اتم اکسیژن به وجود می‌آورند که همان گاز ازون می‌باشد.
اگر هوای عبوری مرطوب باشد سبب اتلاف انرژی می شود به همین دلیل قبل از هر چیزی وجود خشک کن هوا در یک سیستم تولید ازن ضروری است. الکترود ها نیز با جریان هوا یا آب سرد می شوند. برای تهیه ی هر گرم ازن انرژی حدود ۲۰ تا ۲۵ وات لازم است.
از آنجایی که ازن فرم گازی دارد و شدیداً اکسنده می باشد برای انتقال و تزریق این گاز باید از موادی استفاده کرد که در مقابل خوردگی مقاومت داشته باشند . گاز ازن را به دو صورت می توان تزریق کرد . ۱- با استفاده از دیفیوزر ۲- با استفاده از ونچوری .
استفاده از ونچوری برای تزریق ازن بازدهی و کارایی بالاتری نسبت به دیفیوزر دارد به طوری که اگر بازدهی و درصد انتقال دیفیوز را هفتاد درصد بگیریم با ونچوری بیش از ۹۰ درصد کارایی خواهیم داشت.
.
به علت بالا بودن اطمینان کار با ازن، بازرسی شیمیایی و میکروبی تاسیساتی که با این گاز کار میکنند ضرورت ندارد. حداکثر بعد از ۳۰ دقیقه از تزریق ازن در آب این گاز به اکسیژن تبدیل می گردد، بنابراین هیچگونه طعم و بو و اثری از خود باقی نمی گذارد.
سیستم های تزریق مواد شیمیایی شرکت مهراس صنعت طبرستان با توجه به میزان مصرف و غلظت مواد تزریقی پیشنهاد می گردد.
میکروارگانیسم های گوناگونی مانند انواع ویروس ها، قارچ ها، مخمرها، باکتریها، پروتوزوئرها، هاگ ها و اسپورها منتشر شونده از راه آب و هوا را میتوان با استفاده از اکسیژن فعال از بین برد.
باکتریها، تک یاخته هایی با ساختمانی ساده و ابتدایی هستند، اکثر باکتری ها به علت غلظت زیاد مواد محلول درون سلولی دارای فشار اسمزی داخلی حدود ۵ تا ۲۰ اتمسفر می باشند. با وجود اختلاف فشار اسمزی درون و بیرون باکتری دیواره سلولی همانند یک اسکلت محکم دور تا دور سلول باکتری از انفجار و پارگی آن جلوگیری می کند. اما مولکول اکسیژن فعال با حمله به دیواره سلول باکتری موجب پارگی و تخریب آن و در نتیجه مرگ باکتری می گردد.
ویروس ها با اینکه جزء میکروارگانیسم ها می باشند اما از دیگر سلول ها متفاوت هستند، هر ذره ویروس دارای یک مولکول اسید نوکلوئیک (DNA) یا (RNA) می باشند که همچون ذره ای C مستقل تنها درون سلول میزبان تکثیر می یابند.
Capsid کاپسید پوششی از جنس پروتئین است که اطراف این نوع مولکول ها قرار میگیرد و از اسید نوکلوئیک ویروس محافظت نموده، همچنین امکان اتصال و دخول ویروس به سلول میزبان را فراهم می کند.
مولکول ها اکسیژن فعال از میان پوشش پروتئینی نفوذ و اسید نوکلوئیک ویروس را تخریب می کنند و حتی در غلظت های بالاتر با تخریب پروتئین کاپسید سبب انهدام ویروس می گردند.ازون با نفوذ به جداره میکروارگانیسمها به دلیل درجه اکسیداسیون بالا باعث متلاشی شدن جداره آنها می‌شود که در این صورت میکروارگانیزم‌ها متلاشی شده و از بین می‌روند. آب خارج شده از ازون بدلیل درجه اکسیداسیون بالای آن از نظر رنگ، بو، کدورت از کیفیت بالایی برخوردار می‌باشند.
ازن بر روی دیواره میکروارگانیسم ها تأثیر می گذارد در حالی که کلر می بایستی از دیواره عبور کرده و دقیقاً روی هسته عمل کند بنابراین ازن ۳۰۰۰ بار سریعتر از کلر عمل استریل نمودن را انجام داده و چون ازن روی دیواره تأثیر می گذارد طیف استریل کنندگی آن بسیار گسترده می باشد.
با استفاده از گاز ازن در تصفیه آب و فاضلاب می تواند آب را ضدعفونی کرد. میزان مصرف ازن جهت ضدعفونی کردن آب آشامیدنی مقدار ۵ تا ۱ گرم برای هر مترمکعب است که میتواند کلیه آلودگی های میکروبی و باکتریهای آب را از بین ببرد.
میزان مصرف ازن جهت ضدعفونی پساب و فاضلاب بسته به عناصر موجود در پساب، همچنین غلظت مواد آلی و سایر املاح متفاوت خواهد بود.
استفاده از گاز ازن در تصفیه آب کاربرد های زیادی دارد.
از بین برنده کلیه ترکیبات فنلی و عامل بی بو کننده آب
از بین برنده تمامی دترجنت ها
خاصیت رنگ بری آب تا ۶۰ درصد
استریل کننده آب بدون ایجاد طعم خاصی
استریل کردن آب در مدت زمان کمتری نسبت به کلر
دارای قدرت اکسیدکنندگی ۳۰۰۰برابر یون کلراین
به علت بالا بودن اطمینان کار با ازن، بازرسی شیمیایی و میکروبی تاسیساتی که با این گاز کار میکنند ضرورت ندارد.
زمان لازم جهت حذف اثرات گاز ازن
حداکثر بعد از ۳۰ دقیقه از تزریق ازن در آب این گاز به اکسیژن تبدیل می گردد، بنابراین هیچگونه طعم و بو و اثری از خود باقی نمیگذارد.
افزایش شفافیت و کیفیت آب استخر به دلیل اکسید کردن مولکول های آلی موجود در آن
حذف و بی اثر کردن کلیه میکروارگانیسم های مقاوم در برابر کلر
عدم تولید ترکیبات سرطان زا (بر خلاف کلر)
زدودن یون های آهن و منگنز محلول و سایر ترکیبات معدنی موجود در آب استخر ها
عدم ایجاد مشکلات مربوط به کلر از جمله سوزش و خشکی پوست
عدم تغییر PH آب و در نتیجه عدم نیاز به استفاده از مواد شیمیایی تنظیم کننده PH
افزایش بازده فیلتراسیون به دلیل خاصیت میکروفلوکولاسیون ازن
سرعت بالا در ضدعفونی آب
حذف هزینه های حمل و نقل و نگهداری مواد شیمیایی
افزایش عمر مفید فیلترهای مورد استفاده
کنترل رشد جلبکها بر دیواره ها و کف استخرها
مزایای استفاده از ازن ژنراتورهای گروه صنعتی مهراس:
بهینه سازی فرکانس و ولتاژ دستگاه ها
قابلیت تولید غلظت بالایی از ازن با ورودی هوای محیط
یک سال گارانتی کامل و ۱۰ سال خدمات پس از فروش
خروجی ازن قابل تنظیم مرحله ای
تولید بهینه ازن با هزینه بهره برداری پایین
دارای سیستم هوا خنک و عدم نیاز به آب جهت خنک کردن
تصفیه فاضلاب به روش بیولوژیکی در دو فرم کلی هوازی و بیهوازی،در بین این روش های تصفیه رایج تر است. مزایای کلی تصفیه بیهوازی در مقایسه با تصفیه هوازی را می توان نیاز به انرژی کمتر، دریافت انرژی از بیوگاز تولیدی، تولید لجنکمتر، نیاز کمتر به مواد مغذی ، امکان نرخ بارگذاری آلی بالاتر و در نتیجه اختصاص فضای کمتر به تصفیه خانه و امکان تغییر برخی از ترکیبات خطرناک مثل کلروفرم به ترکیبات تجزیه پذیر بیولوژیکی برشمرد. معایب این روش سرعت پایین سنتز لجن (زمان راه اندازی طولانی، زمان بازیابی طولانی در صورت اختلال یا شوک)، نیاز به مواد مغذی و ریز مغذی های خاص، حساسیت به تغییرات PH و تامین قلیاییت کافی، کاهش کارایی تصفیه در فاضلاب های غنی از سولفات، بوی ناخوشایند بیوگاز، عدم توانایی تصفیه کافی تا حد استاندارد تخلیه پساب و عدم حذف نیتروژن می باشد.
بو نشان دهنده وجود آلودگی میکروبی در محیط است. باکتری ها، هاگ ها و قارچها و اسپورهای منتشر شونده از طریق هوا و باکتری های منتشر شونده توسط قطره (Droplet nuclei) اغلب همراه با مولکول های بوزا به اطراف پراکنده می شوند.
در چند سال گذشته، کنترل بو که نخستین مشکل در هنگام ایجاد تاسیسات تصفیه فاضلاب با سیستم لجن فعال می باشد، از مشکلات اصلی در طراحی و بهره برداری تاسیسات جمع آوری، تصفیه و دفع فاضلاب با سیستم لجن فعال بوده است.
بوی فاضلاب شهری معمولاً از گازهای حاصل از تجزیه مواد آلی یا از مواد افزوده شده به فاضلاب ناشی می شود. فاضلاب تازه بوی ناخوشایندی دارد اما بوی آن از بوی فاضلابی که تجزیه بی هوازی (بدون اکسیژن) شده، کمتر آزار دهنده است. فاضلاب های صنعتی حاوی ترکیبات بودار و یا ترکیبات دیگری هستند که در طی فرایند تصفیه فاضلاب تولید بو می کنند.مشخص ترین بوی فاضلاب مانده بوی هیدروژن سولفید است که به وسیله میکروارگانیسم های غیر هوازی که سولفات را به سولفید تبدیل می کنند، به وجود می آید.
در سال های اخیر تلاش های زیادی برای از بین بردن بوهای ناخوشایند در مراحل مختلف صنعتی در محیط های مختلف انجام شده است.در اکثر سیستم هایی که تاکنون برای بوزدایی استفاده می شده است اقدام به استفاده از بوهای پوششی برای پنهان نمودن بوی نامطلوب انجام گرفته است. در این عمل بوی نامطلوب را از بین نمی برند بلکه با استفاده از انواع اسانس های بوزا در محیط با ایجاد رایحه ای طبیعی از بوهای خوشایند بوهای نامطلوب را پنهان می نمایند.
سیستم های جذب کننده بو از محبوبیت پایین تر برخوردار بوده و بهره برداری از آنها نیز در شرایطی که از ابتدا طراحی نشده باشند، بسیار مشکل خواهد بود. در این سیستم بو از نقاط مختلف جمع آوری و به بسترهای بیولوژیکی یا ژئولیت های جاذب بو انتقال و بوزدایی می گردد. استفاده از مشعل برای بو سوزی در این مرحله نیز رایج است.
جدیدترین روش بوبری بر این اصل مبتنی است که بوی هر مولکول به ساختمان آن مولکول مربوط می شود و با تخریب ساختمان مولکول می توان بوی آن را به صورت موثر از بین برد. بهترین روش برای از بین بردن بو با شکستن ساختار مولکول، اکسیداسیون یا یک ماده اکسید کننده می باشد که خود آلاینده محیط زیست نباشد.
در حال حاضر، شرکت گروه صنعتی مهراس به عنوان شرکتی پیشرو در ایران برای استفاده از سیستم های مدرن و قرون به صرفه نمودن آن ها برای کاربردهای زیست محیطی، اقدام به اجرای این گونه پروژه ها نموده است و برای اولین بار سیستم بوزدایی در ایران را در تصفیه خانه فاضلاب کارخانه های لبنی به کار گرفته است.
راندمان و نتایج یک دهه فعالیت این شرکت در حوضه بو بری بسیار مطلوب بوده و قابل استناد است.
گروه صنعتی مهراس با استفاده از روش های رایج در جهان با از بین بردن بوهای نامطلوب، پاک نمودن هوا و ایجاد رایحه ای طبیعی در محیط، فضایی مطبوع و عاری از آلودگی را برای شما فراهم می کند.
فاکتورهایی که در طراحی بوبری لحاظ می گردد به شرح زیر است:
نوع، غلظت، دما، زمان ماند، شرایط فیزیکی محیط، شکل و اندازه ذرات بو، البته در صورتی که بو ذرات نباشد و به صورت گاز باشد منشاً شیمیایی آن باید دقیقاً مشخص گردد.
در فاضلاب صنایع پتروشیمی مقادیر جزئی یا قابل ملاحظه ای از ترکیباتی شامل اتیلن، متانول، استالدهید، اکسید اتیلن، اسید استیک، اتیلن گلیکول، پلی اتیلن، پروپیلن، بوتادین، استایرن، بوتانول و کاپرولاکتوم را می توان مشاهده کرد.
تعیین غلظت هر یک از آلاینده های موجود در فاضلاب ضروری ومطلوب نمی باشد. اما بررسی هر ترکیب در مشخص نمودن منبع آلاینده و طراحی استانداردهای کنترل داخلی مفید است. برای کنترل آلودگی در مقیاس کلی، ترجیحاً از شاخص های متداولی چون COD، BOD، جامدات، رنگ، بو و همچنین سایر پارامترها نظیر سمیت، تمایل به ایجاد کف، روغن و گریس استفاده می شود. مشخصات کیفی فاضلاب به ماده پتروشیمی در حال تولید بستگی دارد.
روش های فیزیکی با وجود کم هزینه بودن، در اکثر مواقع حذف کامل را انجام نمی دهند. یکی از گزینه ها تصفیه بیولوژیکی است که به سرعت نیز در حال گسترش هستند. عمده مزیت این روش ها تنوع حذف آلاینده های مختلف و هزینه های سرمایه گذاری و بهره برداری پایین و بالا بودن بارگذاری های آلی و هیدرولیکی، پایین بودن نسبت کمتر از حد مورد نیاز برای تجزیه بیولوژیک جهت حذف ترکیبات دیر تجزیه می باشد.
این روش ها قادر به تصفیه مواد سخت تجزیه پذیر نمی باشد و جهت افزایش تجزیه پذیری اینگونه ترکیبات امروزه استفاده از فرایندهای شیمیایی از جمله اکسیداسیون شیمیایی به عنوان پیش تصفیه فرایندهای بیولوژیکی که توانایی تجزیه مواد سخت تجزیه پذیر را دارا می باشد از استقبال خوبی برخوردار می باشد.
ازن یکی از اکسید کننده های قوی است و بعد از رادیکال فلونور، رادیکال های هیدروکسیل و اکسیژن اتمی بالاتر قدرت اکسید کنندگی و الکترونگاتیویته را دارد. ازن به آسانی قادر به اکسیداسیون ترکیبات بوده و سایر ترکیبات را با شدت های متفاوت اکسید می کند.
اکسیداسیون مواد با ازن از دو مسیر متصور می باشد. یک از روش مستقیم؛ که در آن به دلیل واکنش بین ازن و ترکیب محلول اکسیداسیون انجام می شود و دیگری روش غیر مستقیم یا رادیکالی که در آن اکسیداسیون با واکنش رادیکال هیدروکسیل حاصل از تجزیه ازن، با ترکیب محلول صورت می گیرد.
بر این اساس از ناسیون مستقیم، مولکول های آلی را به روش های مختلفی از قبیل شکستن پیوند دوگانه مواد و تشکیل آلدئید و کتون ها، افزودن اکسیژن اتمی به حلقه های بنزنی و همچنین واکنش با الکل ها برای تشکیل اسیدهای آلی تخریب می نماید. در حالی که ازن زنی غیر مستقیم تجزیه ازن به رادیکال های هیدروکسیل می تواند سبب افزایش چشمگیر رانمان حذف آلاینده گردد.
نگهداری و افزایش زمان ماندگاری محصولات غذایی همواره یکی از دغدغه های تولید کنندگان در سطح جهان می باشد. طبق راهنمای منتشر شده توسط سازمان محیط زیست، استفاده از اکسیژن فعال به منظور ضدعفونی میوه ها، سبزیجات و گوشت، نیاز به استفاده از هر گونه ضدعفونی کننده ثانویه ای را منتفی می نماید.
کاربرد اکسیژن فعال در عمل آوری و نگهداری مواد غذایی سبب ایمنی آنها در کلیه مراحل، از به عمل آوری تا مصرف می گردد. میکروارگانیسم های خاک، سبزیجات را در سطح وسیعی آلوده می کنند.
میوه ها توسط باکتریها، هاگ ها، قارچها، اسپورهای منتشر شونده از طریق هوا، باکتری های منتشر شونده توسط هسته قطره (Droplet nuclei =)، ذرات گرد و غبار و دست افرادی که در چیدن، بسته بندی و توزیع دخالت دارند، آلوده می شوند.
طبق آزمایشات متخصصین بیشتر میکروارگانیسم های همراه با میوه ها و سبزیجات مانند باکتریهای اسیدلاکتیک، Micrococci، Xanthamonad، Coryneform، Pseudowonads و بسیاری از قارچها و کلیفرم ها بی خطرند اما نقش مهمی در فساد آنها دارند. میوه ها و سبزیجاتی که دارای بافت نرمی هستند خیلی زودتر توسط باکتریها از بین می روند و میوه های ترش محیط مناسبی برای تکثیر قارچها هستند.
گاز اکسیژن فعال یک میکروب کش و ضدعفونی کننده بسیار موثر است که به سرعت جمعیت میکروارگانیسمهای ذکر شده و نیز نسل جدید میکروارگانیسمها مانند Listeria و یا نژادهای بدخیم Escherichia coli، ویروسهای بیماری زا، کپک های قارچی، تخم انگلها و Amoebocytes را کاهش می دهد. در بیشتر محصولات خام سالم، تعداد بیشماری میکروارگانیسم ها یافت می شود، تعداد این آلاینده ها به ضایعات باقی مانده از محصولات و فرایند شستشوی محصول بستگی دارد.
مطالعات جدید نشان دادند که تزریق مداوم یا منقطع گاز اکسیژن فعال در انبار مرکبات و سردخانه ها، از رشد کپک های سبز آبی و رشد عوامل قارچی که میوه ها از قبل به آنها آلوده بودند، جلوگیری می کند و خسارات ناشی از آنها را به شدت کاهش می دهد. در کشور ما آلودگی اکثر میوه های انبار شده به قارچ و کپک،صادرات میوه را دچار مشکل کرده است.
استفاده از اکسیژن فعال به منظور مبارزه با کپک و عوامل قارچی در سردخانه ها بسیار ضروری است. یکی از دلایل دیگر استفاده از گاز ازن در افزایش ماندگاری محصولات کشاورزی کم دوام مانند میوه جات تازه و محصولات مشابه مثل گوجه فرنگی، توانایی این گاز در نابودی اتیلن است. اتیلن گازی شکل از محصولات انبار شده که در حال رسیدن هستند متصاعد می شود. اتیلن فرایند رسیدن میوه ها را تسریع و عمر نگهداری آنها را کاهش می دهد.
خراب شدن گوشت ماهی همراه با پیدایش فسفر سانس مربوط به تکثیر و ازیاد باکتریهای دریایی مانند آکروموباکتر ((Acromobacterوهالوفین و پسیکروفیل در سطح ماهی می باشد طبق تحقیقات انجام شده استفاده از غلظت مناسب اکسیژن فعال در پروسه نگهداری، بسته بندی و حمل آبزیان، تولید محصول ایمن در مقابل E-Coli و سایر میکروارگانیسم های بیماریزای مشابه را امکان پذیر می سازد.قدرت و توانایی اکسیژن فعال در ضدعفونی مواد غذایی ۱۰ برابر کلر می باشد.همچنین منجمد کردن جانداران دریایی در یخ حاوی اکسیژن فعال، سبب تازه تر ماندن، عدم تغییر رنگ گوشت ماهی و افزایش زمان ماندگاری آن می شود.
با وجود اینکه هنگام پختن نان، اکثر میکروارگانیسم ها در اثر حرارت کشته می شوند اما اسپورباسیلوس ها و کلستریدیوم ها و قارچها از بین نمی روند و مرتب در حال تکثیر شدن هستند، مگر اینکه مواد شیمیایی جلوگیری کننده از رشد باکتری، به خمیر نان افزوده شود. اکسیژن فعال به دلیل دارا بودن خاصیت ضدعفونی کنندگی، قابلیت از بین بردن انواع باکتریها، اسپورها و قارچهای منتشر شونده از طریق هوا یا آب را دارد و از ایجاد کپک و قارچ در نان جلوگیری می کند، در نتیجه زمان ماندگاری آن را افزایش می دهد.
ازن علاوه بر اکسنده فعال بودن، یک ضدعفونی کننده قوی نیز می باشد و قابلیت از بین بردن باکتریها، اسپورها و قارچهای منتشر شونده از طریق هوا یا آب و … را داراست.
آردی که جهت تهیه نان بکار می رود دارای کربوهیدرات می باشد که مقداری از کربوهیدارت ها به وسیله آنزیم های مخمر در خمیر مایه ترش، هیدرولیز می شوند و موجب ور آمدن خمیر می گردند. در این مرحله، خمیر نان محیط مناسبی برای رشد و زندگی باکتریها می باشد، با وجود اینکه هنگام پختن نان، اکثر میکروارگانیسم ها در اثر حرارت کشته می شوند لیکن اسپورباسیلوس ها و کلستریدیوم ها و قارچها نه تنها از بین نمی روند بلکه تکثیر می گردند مگر اینکه مواد شیمیایی جلوگیری کننده از رشد باکتری به خمیر نان افزوده شده باشد.
در این مورد هم می توانیم از ازن استفاده کنیم بدون اینکه بعد از پخته شدن اثری از هیچ ماده شیمیایی در نان مانده باشد. به علاوه ازن با دارا بودن خاصیت ضدعفونی کنندگی سبب کاهش آلودگی در محیط و زمان ماندگاری آرد و نان می شود.
گاز ازن عمل ور آمدن آرد را تسریع می کند و با اکسیداسیون گروه های سولفیدریل پروتئین آرد به شکل موثری کیفیت آرد را بهبود می بخشد و با این عمل سبب ایجاد حجم در نان و کیک می گردد.
پس از برش و چرخ کردن، آلودگی های سطحی گوشت و انواع باکتری های اورگانوتروفیک ( Organotrophic) همچنین Cholera، Hepatitis، Listeria به داخل آن نفوذ می کنند.
شستشو و ضدعفونی لاشه های گاو، گوسفند و …. همچنین شستشوی تیغه چاقوهای برش دهنده گوشت با آب محتوی اکسیژن فعال، از نشر آلودگی های میکروبی در قطعات و برشهای گوشت جلوگیری می کند. قسمتهای داخلی گوشت چرخ کرده، از شرایط بی هوازی نسبی برخوردارند، در نتیجه باکتریهای خمیر کننده Fermentative در درون آن فعال می شوند. به علاوه عمل چرخ کردن موجب گرم شدن گوشت و ایجاد محیط مناسب برای تکثیر باکتریها می شود. تعداد باکتریها در گوشت چرخ شده زیاد است . شمارش باکتریها معمولا در شرایط هوازی صورت می گیرد و هر گونه باکتری بی هوازی مطلق که در نمونه وجود داشته باشد، در معیار فوق به حساب نمی آید.
۱- افزایش طول عمر و زمان ماندگاری مواد غذایی (سبزیجات، میوه ها، گوشت، غلات، خشکبار و …)
۲- مقرون به صرفه بودن سیستم (با توجه به استفاده از اکسیژن هوا جهت تولید اکسید کننده)
۳- امکان طراحی سیستم متناسب با کاربری در صنایع مواد غذایی
۴- عدم تولید مواد شیمیایی مضر و آلودگی ثانویه
۵- افزایش اطمینان در تولید محصولات سالم و بی خطر
۶- از بین بردن کپک های قارچی و تخم انگلها
۷- مطابقت با فرایندهای طبیعی و اکوسیستم
۸- عدم تغییرطعم، مزه، رنگ و بو
۹- کاهش میزان ضایعات مواد غذایی
۱۰- بهره برداری ساده
سیستم های رایج پرورش ماهی (بر حسب تراکم) شامل موارد زیر است:
سیستم آبزی پروری غیر متراکم و گسترده: این سیستم در دریاچه ها، سدها و مخازن آب داخلی در سرتاسر کشور اجرا می گردد.
سیستم نیمه متراکم: تولید کپور در استخرهای خاکی یکی از مهمترین انواع تولید نیمه متراکم است. تولید قزل آلا نیز با میانگین تولید تقریباً ۲۰ کیلوگرم در متر مربع در جوی های آب (آبراهه ها) انجام می گیرد. همچنین میگو نیز در ایران به این روش تولید و پرورش می یابد.
سیستم متراکم و فشرده:در چند سال گذشته، ۱۰۸ مجوز به بخش خصوصی برای توسعه سیستم های باز تولیدی اختصاص داده شده است.
سیستم آبزی پروری یکپارچه: سیستم یکپارچه با استفاده از پرندگان دریایی، برنج و پرورش ماهی انجام می گیرد که چندان در ایران رایج نیست.
با وجود مزیت ها و پتانسیل های زیاد، در ایران هنوز صنعت آبزی پروری با مشکلات متعدد و متفاوتی روبروست که مهمترین آن ها عبارتند از:
۱- تراکم پایین در مزارع ماهی و میگو
۲- فقدان دانش و تکنولوژی در میان پرورش دهندگان و مزرعه داران
۳- بیماری ها به خصوص بیماری نقطه سفید در پرورش میگو
۴- کیفیت نامناسب غذا به ویژه برای رژیم استارتر
۵- مدیریت غذای نامناسب و غیر بسنده
۶- کیفیت پایین آب در بعضی سایتهای آبزی پروری
۷- نرخ پایین تخم ریزی در بخش تولید دارو
۸- کیفیت پایین تولید دانه seed
9- ذخایر نامناسب مولد در مخازن تولید به ویژه در تولید میگو
۱۰- مشکلات مالی
۱۱- تنوع پایین گونه های پرورشی
در حال حاضر وجود بازار مناسب داخلی برای ماهی قزل آلا، تنوع عرضه آن (زنده فروشی، تازه و ..)، در دسترس بودن نهادهای تولید (نظیر بچه ماهی فراوان داخلی و خارجی، خوراک با سایز و ترکیب های مختلف) و دانش بالای مهندسین ایرانی در طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم های مختلف پرورشی در کنار توجیه اقتصادی مناسب از نقاط قوت تکثیر و پرورش این گونه تلقی می شود.
در این میان، صنعت پرورش ماهی قزل آلا علیرغم تقاضا و سرمایه گذاری بالا، مشکلات متعددی دارد. برای مثال، تجمع مواد زاید مرتبط به عدم تکنولوژی به روز سیستم های پرورش، مقابله با بیماری ها، تراکم کم، روش های تغذیه ای نامناسب و کیفیت پایین غذا برای رژیم های استارتر، اطلاعات ناکافی در زمینه عرضه غذای ماهی با کیفیت بالا، سلامتی و بهداشت و مسائل مرتبط به کنترل آن، کیفیت پایین آب، نبود استراتژی های علمی برای بهبود و اصلاح ژنتیکی ذخایر ماهی هستند.
اثر اکسیژن فعال روی میکروارگانیسم ها بسیار موثر تر از کلر می باشد. دلایل استفاده از اکسیژن فعال در تصفیه آب به شرح زیر است:
۱- ضدعفونی و از بین بردن باکتریها، انگلها، قارچها و … و همچنین کنترل رشد جلبکها
۲- حذف ترکیبات شیمیایی پایدار مانند کود و سموم شیمیایی، حشره کشها، شوینده ها، رنگها و …
۳- بهبود خط انعقاد سازی، معلق سازی، زلال سازی و فیلتراسیون
۴- زدودن آهن، منگنز و دیگر فلزات سنگین
۵- کاهش تشکیل تری هالومتانها و پیش سازی های آنها
۶- تبدیل BOD به COD و جذب BOD
7- بهبود مزه آب
استفاده از تصفیه خانه های متداول با استفاده از فرایند لجن فعال در بیمارستانها و درمانگاه ها به دلیل کمبود فضا امکان پذیر نیست و مشکلات زیادی از جمله بوهای نامطبوع در محیط و تکثیر و رشد جانوران موذی از قبیل موش و حشرات در کنار سیستم لجن فعال باعث نشر و گسترش آلودگی در محیط های بهداشتی می گردد. یکی از راه های متداول جهت کنترل بو، اکسیداسیون با اکسیژن فعال است. اکسیژن فعال مولکولهای آلی بوزا با زنجیره های بلند را اکسید کرده و آنها به ترکیبات کوچکتر که بو ندارد، تبدیل می کند.
اکسیژن فعال سبب افزایش غلظت اکسیژن در پساب خروجی تا حد اشباع می گردد. زیرا اکسیژن فعال به سرعت به اکسیژن تجزیه می شود این امر موجب حذف نیاز به هوادهی مجدد پساب برای رعایت استانداردهای کیفیت آب از لحاظ اکسیژن محلول می شود. لجن فعال، محیط رشد مناسب برای میکروارگانیسم های بیماریزا نیز می باشد و این امر مراکز درمانی را با خطرات جدی روبرو می نماید. در نتیجه نیاز مبرم به سیستمی است که علاوه بر پالایش فاضلاب، جلوگیری از شیوع آلودگی در محیط بهداشتی را نیز انجام دهد.
مطالعات اپیدمیولوژی طی دهه های اخیر نشان داده است که شیوع بیماری های ویروسی مانند هپاتیت به خاطر ناتوانی کلر در نابودی ویروسهای آب و فاضلاب نیز بوده است.
لازم به ذکر است که کلرینه کردن بسیاری از میکروارگانیسم ها را از بین می برد اما به دلیل عواقب بهداشتی و سمیت کلریناسیون و سخت تر شدن معیارهای تخلیه فاضلابهای خروجی و اثرات منفی بر روی محیط زیست، عوامل گندزدایی دیگر نظیر اکسیژن فعال، اشعه فرابنفش، آب اکسیژنه و .. پیشنهاد شده اند که از میان این مواد اکسیژن فعال به عنوان موثر ترین آنها شناخته شده است.
محققان FRP تایید کردند که اکسیژن فعال نسبت به کلر و سایر مواد ضدعفونی کننده ایمن تر است. اکسیژن فعال می تواند تقریباً تمامی فاضلاب ها را تصفیه و همزمان ضدعفونی کند همچنین در فضای محدودی عمل پالایش و ضدعفونی را روی طیف وسیعی از آلاینده های فاضلاب انجام می دهد. در حالیکه هیچگونه مشکل بو، آلودگی ثانویه و به وجود آمدن حشرات در این سیستم وجود ندارد.
پسماندهای بیمارستانی کلیه مواد زائدی است که در مراکز و موسساتی از قبیل بیمارستانها، مراکز بهداشتی درمانی، آزمایشهای تشخیص طبی و تحقیقاتی و سایر مراکز مشابه تولید می شود.
آلودگی های زیست محیطی و گسترش بیماریهایی مانند هپاتیت و ایدز، ناشی از عدم توجه به مدیریت مواد زائد جامد به ویژه در کشورهای در حال توسعه نشان می دهدکه گسترش بیماری از طریق انتقال آلودگی و بیماری به وسیله مواد زائد بیمارستانی از قبیل تماس کودکان با مواد دور ریخته شده، استفاده معتادان از سرنگ های مصرف شده آلوده به ویروس ایدز و هپاتیت B و همچنین تماس کارگران بیمارستان با زباله های عفونی، صورت گرفته است.
اکسیژن فعال سریعاٌ مواد شیمیایی موجود در محیط را اکسید می نماید و نتیجه این اکسیداسیون تنها اکسید اجزا و اکسیژن می باشد که کاملاً زیست محیطی است. اکسیژن فعال به دلیل پتانسیل اکسیداسیون بالا در محیط پایدار نیست و پس از مدت کوتاهی تبدیل به مولکول پایدار اکسیژن می گردد.
یک عامل آلودگی محیط، ویروسها منتشر شونده در محیط بوسیله عطسه و سرفه می باشد. ضدعفونی با اکسیژن فعال به صورت پیوسته در حین کار و بدون تخلیه مکان انجام می گیرد و در نتیجه به طور مرتب میزان آلودگی در محیط کاهش می یابد. امروزه در ایران به صورت متداول برای کنترل آلودگی هوا از فیلترهای هوا استفاده می شود. این نوع فیلترها عمدتاًٌ برای جداسازی ذرات ۳۰ درصد میکرون به بالا طراحی می شود و راندمان این نوع فیلترها بر مبنای میزان جذب ذرات بالاتر از ۳۰ درصد می باشد. اما اکسیژن فعال با خاصیت ضدعفونی کنندگی و پاک کنندگی هوا، بر کاهش بار میکروبی موثر می باشد و در نتیجه سیستم هوا روی کاهش ذرات موثر بوده و هیچ گونه کاهش میکروبی برای آن اعلام نگردیده است.
در خلال چندسال گذشته، کنترل بو کهاز شاخص های مشهود آلودگی هوا است یکی از مشکلات اصلی در طراحی و بهره برداری تاسیسات جمع آوری، تصفیه و دفع فاضلاب با سیستم لجن فعال بوده است. در اکثر سیستم هایی که تاکنون برای بوزدایی استفاده می شده است، اقدام به استفاده از بوهای پوششی برای پنهان نمودن بوی نامطلوب انجام گرفته است که این عمل نه تنها بوی نامطلوب را از بین نمی برد بلکه حجم آلاینده های بوزا در محیط را افزایش می دهد.
در حال حاضر، به اثبات رسیده است که بوی هر مولکول احتمالاً به ساختار کل آن مولکول مربوط می شود لذا با تخریب ساختار مولکول به وسیله اکسیداسیون با یک ماده اکسید کننده می توان بوی آن را به صورت موثر از بین برد. اکسیژن فعالبه دلیل آلاینده محیط زیست نبودن، قوی ترین و موثر ترین رفع کننده بوهای نامطبوع مانند گازهای شیمیایی (مانند آروماتیک ها و ..) و بوهای ناشی از حیوانات، کپک و قارچ، دود دخانیات و … است.
اکسیژن فعال علاوه بر قابلیت بوزدایی یک ضدعفونی کننده بسیار قوی نیز می باشد و ویژگی هایی نظیر قابلیت تجزیه ترکیبات سمی شیمیایی و نیز کشتن انواع میکروارگانیسمها، اعم از باکتریها و ویروسها، اکسیژن فعال را به مهمترین عامل پاک کننده محیط تبدیل کرده است.
ضدعفونی با اکسیژن فعال به صورت پیوسته در حین کار و بدون تخلیه مکان انجام می گیرد و در نتیجه به طور مرتب میزان آلودگی در محیط کاهش می یابد. بر خلاف ضدعفونی کننده های معمول مانند: کلر، فرمالین و مواد شیمیایی دیگر، اکسیداسیون با اکسیژن، هیچگونه مواد سمی یا مضری بر جای نمی گذارد. آب حاوی اکسیژن فعال برای ضدعفونی سالن های پرورش و نگهداری و شستشوی دیواره ها، کف، آخور و وسایل و لوازم کار … استفاده می شود و انواع آلودگی های میکروبی را کاهش می دهد.
بیشتر منابع آب دارای میکروارگانیسم های بیماری زا هستند که این امر موجب بیماری و کاهش راندمان تبدیل غذا به گوشت می شود. استفاده از اکسیژن فعال برای ضدعفونی آب آشامیدنی، سبب از بین رفتن میکروبها و انگلهای موجود در آب می شود و این امر سبب افزایش رشد طیور و کاهش بیماری های ناشی از آب و مرگ و میر در مرغداریها می گردد.
اکسیژن فعال تزریقی با جریان هوای طبیعی محیط، ساختمان مولکولهای بوزا را نیز تخریب می کند و این امر سبب می شود تا کارگرها از محیط کار بهتر و طیور نیز از شرایط زیستی مناسب تری برخوردار شوند که در نتیجه آن توان رشد افزایش می یابد و میانگین سود روزانه بیشتر می گردد.
تزریق اکسیژن فعال برای بوزدایی در هوا سبب ۱۵ تا ۲۰ درصد تقلیل نیاز به تهویه هوا و صرفه جویی در هزینه گرمایش تا ۳۰ درصد و همچنین کاهش بو در محوطه اطراف مرغداری می شود.
با اکسیژن فعال خوراک طیور ضدغفونی و از رشد کپک ها جلوگیری می شود. اکسیژن فعال بر روی ویروسها، سموم قارچی نیز عمل می کند از جمله افلاتوکسین موجود در خوراک را از بین می رود، در نتیجه میزان تغذیه طیور بیشتر و محصول ایمن تری تولید می شود.
کاهش بیماری های طیور با ازن ژنراتور
استفاده از اکسیژن فعال برای از بین بردن پاتوژن ها در صنایع طیور از جمله فرایندهای تخم گذاری، جوجه کشی، پرورش اقلام گوشتی و تخم گذار و کشتارگاهی آزمایش شده است.
اکسیژن فعال با از بین بردن باکتریها، ویروسها، قارچها، کپکها و .. ، سبب کاهش بیماری و مرگ و میر در جوجه های چندروزه و .. می شود و حتی استفاده از آن در چندین سال پی در پی سبب کاهش بیماری های طیور و حتی برخی از آنها شده است.
ضدعفونی کنندگی اکسیژن فعال بسیار موثر و کاملا طبیعی است به گونه ای که بعد از ضدعفونی، اکسیژن فعال تبدیل به اکسیژن معمولی می شود و به همین علت می توان به صورت شبانه روزی از آن استفاده نمود و به همین خاطر آن را ضدعفونی کننده ۲۴ ساعته می نامند. استفاده از اکسیژن فعال سبب تولید طیور سالم تر، چاق تر و کاهش مرگ و میر در آن ها می گردد.
۱- افزایش تعداد و اندازه طیور
۲- کاهش بیماری و مرگ و میر
۳- افزایش راندمان تبدیل غذا به گوشت
۴- افزایش ایمنی در محصولات تولیدی نظیر تخم مرغ
۵- کاهش هزینه های گرمایش
۶- تخریب سریع همه میکروارگانیسم های بیماری زا
۷- کاهش بوهای نامطلوب و نیاز به تهویه هوا
آب آشامیدنی
آب ازن باعث افزایش سطح تولید در مزارع پرورش مرغ و دامپروری ها می شود، در نتیجه با استفاده از این تکنولوژی، منافع مالی آن، در سود نهایی دیده خواهد شد.
اگر حیوانات شما از رشد کم، تولید مثل پایین، بیماری مداوم رنج می برند و تولید شیر آنها کم می باشد، می تواند دلیل آن آب باشد.
گاهی کیفیت پایین آب می تواند سبب بروز یا تشدید این مشکلات شود. گاوها در روز نیاز به ۳۵ تا ۵۰ گالن آب برای نوشیدن دارند. اگر گاوها طعم و مزه آب را دوست نداشته باشند به اندازه کافی آب نمی نوشند در نتیجه تولید شیر آنها کم می شود. انواع آلودگی های موجود در آب می تواند باعث تغییر طعم و مزه آب گردد. ازن موجود در آب آشامیدنی می تواند مواد و آلاینده ها را اکسید کرده و در نتیجه باعث حذف آلاینده ها از آب گردد. حذف مزه های ناخوشایند و افزایش رایحه در آب آشامیدنی مصرف شده توسط گاو شیری می تواند باعث افزایش تولید شیر گردد.
روش شیر دوشی، به خصوص آماده سازی پستان می تواند مقدار ورم پستان محیطی را تحت ثاتیر قرار دهد. کاهش باکتری باعث پیشگیری از ورم پستان در نتیجه تولید شیر با کیفیت بالا می گردد.
استفاده از آب ازن دار برای شستن در سالن شیر دوشی و شستن کف سالن ها به عنوان جایگزین مواد ضدعفونی دیگر، باعث کاهش باکتری ها می گردد. همچنین افزودن گاز ازن به انبارکاه، جو و شستشوی کف و غیره نیز به ازبین رفتن باکتری ها کمک می کند
.
تولید شیر با کیفیت خوب شروع می شود اما شیوه های غیر بهداشتی، کثیف بودن گاو و تجهیزات می تواند منجر به نفوذ باکتریها به مراحل بالاتر (مخزن نگهداری شیر فله) گردد. جایگزینی مواد پاک کننده با مواد مناسب برای محیط زیست شرایط مطلوب تری را برای صنایع غذایی و لبنی به وجود می آورد.
ازن یک عامل اکسید کننده قوی است که به شدت باکتریها، پاتوژنها و ویروسها را از بین می برد. برای جلوگیری از بروز مشکلات و بیماری ها؛ پستان و عقب پاها باید قبل از شیردوشی با آب ازن دار شسته شود. همچنین برای شستشوی تمام تجهیزات شیردوشی و شستشوی وسایل مربوط به خوراک گاو ها مطابق با اصول بهداشتی از آب ازن دار استفاده می شود که باعث کاهش آلودگی شیر و کشته شدن قارچ ها، کپک ها و باکتری ها می گردد.
ازن در هوا
ازن را می توان در مقیاس بسیار کم به هوای انبارها اضافه کرد که این عمل نتایج خوبی خواهد داشت:
۱- باعث از بین رفتن بوی کود در انبارها می شود.
۲- باعث نابودی سالمونلا و بسیاری از باکتری ها می شود.
۳- باعث از بین رفتن مگس ها و باکتری ها شده و در نتیجه بیماری و میزان مرگ و میر کاهش می یابد.
آب ازن زده
باکتریهای موجود در آب آشامیدنی می تواند منجر به بیماری گردد. در سطح بالا حتی باکتری ها هم می توانند برای گاو استرس داشته باشند که بر روی تولید شیر اثرات منفی می گذارد. همچنین ضدعفونی آب آشامیدنی با ازن در گاو داری ها باعث کاهش مرگ و میر می گردد.
آب ازن باعث افزایش سطح تولید در مزارع پرورش مرغ و دامپروری ها می شود، در نتیجه با استفاده از این تکنولوژی، منافع مالی آن، در سود نهایی دیده خواهد شد.
اگر حیوانات شما از رشد کم، تولید مثل پایین، بیماری مداوم رنج می برند و تولید شیر آنها کم می باشد، می تواند دلیل آن آب باشد. گاهی کیفیت پایین آب می تواند سبب بروز یا تشدید این مشکلات شود. گاوها در روز نیاز به ۳۵ تا ۵۰ گالن آب برای نوشیدن دارند. اگر گاوها طعم و مزه آب را دوست نداشته باشند به اندازه کافی آب نمی نوشند در نتیجه تولید شیر آنها کم می شود. انواع آلودگی های موجود در آب می تواند باعث تغییر طعم و مزه آب گردد. ازن موجود در آب آشامیدنی می تواند مواد و آلاینده ها را اکسید کرده و در نتیجه باعث حذف آلاینده ها از آب گردد. حذف مزه های ناخوشایند و افزایش رایحه در آب آشامیدنی مصرف شده توسط گاو شیری می تواند باعث افزایش تولید شیر گردد.
پیشگیری از ورم پستان
روش شیر دوشی، به خصوص آماده سازی پستان می تواند مقدار ورم پستان محیطی را تحت ثاتیر قرار دهد. کاهش باکتری باعث پیشگیری از ورم پستان در نتیجه تولید شیر با کیفیت بالا می گردد.
استفاده از آب ازن دار برای شستن در سالن شیر دوشی و شستن کف سالن ها به عنوان جایگزین مواد ضدعفونی دیگر، باعث کاهش باکتری ها می گردد. همچنین افزودن گاز ازن به انبارکاه، جو و شستشوی کف و غیره نیز به ازبین رفتن باکتری ها کمک می کند
تولید شیر با کیفیت خوب شروع می شود اما شیوه های غیر بهداشتی، کثیف بودن گاو و تجهیزات می تواند منجر به نفوذ باکتریها به مراحل بالاتر (مخزن نگهداری شیر فله) گردد. جایگزینی مواد پاک کننده با مواد مناسب برای محیط زیست شرایط مطلوب تری را برای صنایع غذایی و لبنی به وجود می آورد.
ازن یک عامل اکسید کننده قوی است که به شدت باکتریها، پاتوژنها و ویروسها را از بین می برد. برای جلوگیری از بروز مشکلات و بیماری ها؛ پستان و عقب پاها باید قبل از شیردوشی با آب ازن دار شسته شود. همچنین برای شستشوی تمام تجهیزات شیردوشی و شستشوی وسایل مربوط به خوراک گاو ها مطابق با اصول بهداشتی از آب ازن دار استفاده می شود که باعث کاهش آلودگی شیر و کشته شدن قارچ ها، کپک ها و باکتری ها می گردد.
ازن را می توان در مقیاس بسیار کم به هوای انبارها اضافه کرد که این عمل نتایج خوبی خواهد داشت:
۱- باعث از بین رفتن بوی کود در انبارها می شود.
۲- باعث نابودی سالمونلا و بسیاری از باکتری ها می شود.
۳- باعث از بین رفتن مگس ها و باکتری ها شده و در نتیجه بیماری و میزان مرگ و میر کاهش می یابد.
آب ازن زده
باکتریهای موجود در آب آشامیدنی می تواند منجر به بیماری گردد. در سطح بالا حتی باکتری ها هم می توانند برای گاو استرس داشته باشند که بر روی تولید شیر اثرات منفی می گذارد. همچنین ضدعفونی آب آشامیدنی با ازن در گاو داری ها باعث کاهش مرگ و میر می گردد.
